နိုဘယ္ျငိမ္းခ်မ္းေရးဆုရွင္ ေဒၚေဆာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ ျပီးခဲ့သည့္ မတ္လက
လက္ပံေတာင္းေတာင္ ေၾကးနီ တူးေဖာ္ေရးေဒသတြင္ ရာေပါင္းမ်ားစြာ ေသာ
ကန့္ကြက္ဆနၵျပသူတို့၏ေနွာင့္ယွက္ ဟန့္တားမႈကို ခံခဲ့ရသည္။ သူမအား ကန့္
ကြက္ဆနၵျပသူမ်ားမွာအစိုးရေက်ာေထာက္ ေနာက္ခံရိွသူတို့၏ ေျမယာသိမ္းယူမႈမ်ား နွင့္
ရက္စက္လွသည့္ တပ္မေတာ္၏ ဖိနိွပ္ မႈတို့ကို ခံစားေနၾကရေသာ သားေကာင္ မ်ားျဖစ္ၾကသည္။
တပ္မေတာ္၏ ေဆာင္ ရြက္မႈမ်ားသည္ တရားဥပေဒနွင့္ညီညြတ္ ျခင္းရိွမရိွနွင့္
ေတာင္သူလယ္သမားတို့ အေနျဖင့္ ၎တို့၏ ဆံုးရံႈးနစ္နာမႈမ်ား အတြက္ မည္သို့မည္ပံု
နစ္နာေၾကးရရိွ သင့္သည္ စသည္တို့ကို သတ္မွတ္ေဖာ္ျပ ရန္အတြက္ ဖဲြ႔စည္းထားသည့္ လက္ပံ
ေတာင္းေတာင္ စံုစမ္းစစ္ေဆးေရးေကာ္မ ရွင္၏ဥကၠ႒ျဖစ္သူ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ ၏
အစီရင္ခံစာသည္ ကမၻာတစ္လႊားရိွ မ်ားစြာေသာပုဂၢိဳလ္မ်ား အား အံ့အားတသင့္
ျဖစ္ေစခဲ့သည္။ သူမ၏ေကာ္မရွင္သည္ အၾကမ္းဖက္မႈအတြက္ တာ၀န္ရိွသည့္ တပ္ မေတာ္အရာရိွၾကီးမ်ားအား
ရႈတ္ခ်ေ၀ဖန္ ျခင္းမျပဳသကဲ့သို့၊ ေတာင္သူမ်ားအား လည္း ၎တို့၏ ေနအိမ္မ်ားသို့
ျပန္လည္ ေနထိုင္ခြင့္လည္း မျပဳခဲ့ေခ်။ ယင္းအစား ေတာင္သူလယ္သမားမ်ားအား ေငြေၾကး
ေပးေလ်ာ္မႈမ်ား ရရိွေစခဲ့သည္။
''အေမစုကို ခ်စ္ခဲ့ရသမွ်၊ အခု ေတာ့ အလကားပဲ''ဟု ရြာသူတစ္ဦးကဆို ၏။
''အေမစု၏ အစီရင္ခံစာမွာ လူထု အတြက္ေတာ့ ေသဒဏ္ေပးခံရသလိုပါပဲ'' ဟုလည္း ဆိုပါေသးသည္။
ယင္းသို့ေျပာ ဆိုေ၀ဖန္မႈမ်ားသည္ တစ္ခိ်န္က လူ႔အခြင့္ အေရးျပယုဂ္ျဖစ္ျပီး ယခုတြင္
အစိုးရဘက္ ေတာ္သား နိုင္ငံေရးသမားတစ္ဦးအျဖစ္ ေျပာင္းလဲသြားသူ (ဟု ၎တို့ယူဆခဲ့ၾက သည့္
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္) အေပၚ အယံုအၾကည္မရိွၾကေတာ့သည့္ ျပည္တြင္း ျပည္ပရိွ မ်ားစြာေသာ
ပုဂၢိဳလ္မ်ားဆီမွာ လည္း ပဲ့တင္ထပ္ခဲ့ေလသည္။ သူမ ေန အိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္က်ခံေနရသည့္ကာလ
မ်ားတြင္မူ ၎အား နယ္လ္ဆင္မင္ဒဲလား၊ ဂနၵီ၊ ဗားကလပ္ေဟဗယ္ စသည့္ ပုဂၢိဳလ္
ၾကီးမ်ားနွင့္ပမာျပုခိုင္းနိႈင္းခဲ့ၾကသည္။ ယင္း သို႔ ထင္ရွား ေက်ာ္ၾကားလွသည့္
ပုဂၢိုလ္ၾကီး မ်ားနွင့္ နိႈင္းယွဥ္ခိုင္းနိႈင္းခဲ့ၾကျခင္းမွာ နံုအ
မိုက္မဲရာက်ခဲ့ပါသေလာ။ အေျမာ္အျမင္ နည္းရာက်ခဲ့ပါသေလာ။ သို႔တည္းမဟုတ္
ျမန္မာ့နိုင္ငံေရးအေျခအေနသည္ကပင္ ေျပာင္းလဲခဲ့ေခ်ျပီေလာ။
၁၉၆၂ ခုနွစ္ကတည္းကစျပီး ဆိုး၀ါး ေသာ အုပ္ခ်ဳပ္မႈ၊
အၾကမ္းဖက္မႈမ်ားနွင့္ ျပည္သူမ်ားအေပၚ အာဏာသိမ္းအစိုးရ၏ ဖိနိွပ္တင္းက်ပ္သည့္
နည္းဗ်ဴဟာမ်ား ေၾကာင့္ ျမန္မာျပည္သည္ ေဒသတြင္းတြင္ စိုက္ပ်ိဳးေရးနွင့္
ပညာေရးက႑တို႔တြင္ ဦး ေဆာင္သူအဆင့္မွ နိုင္ငံတကာ၏ ဓားမ ေနာက္ပိတ္အဆင့္အျဖစ္သို႔
ေရႊ႕ေလွ်ာ ေျပာင္းလဲခဲ့ရသည္။ ဆယ္စုနွစ္မ်ားစြာ ခ် မွတ္ထားခဲ့ေသာ
အေနာက္နိုင္ငံမ်ား၏တင္း က်ပ္သည့္ စီးပြားေရးနွင့္ နိုင္ငံေရးပိတ္ဆို႔
မႈမ်ားသည္လည္း ဗူးေလးရာ ဖရံုဆင့္ဆို သလို အပယ္ခံ ျမန္မာျပည္အား ပို၍အထီး
က်န္ျဖစ္ေစခဲ့သည္။ သို႔နွင့္တိုင္ ျမန္မာ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီးမ်ားသည္ ဒီမိုကရက္တစ္ျပဳ
ျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားကို ၂၀၁၀ ခုနွစ္တြင္ မႀကံဳစဖူးထူးထူးျခားျခား စတင္ေဖာ္ေဆာင္
လာခဲ့ျပီး ရာေပါင္းမ်ားစြာေသာ နိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားမ်ားအား လႊတ္ေပးျခင္း၊ လြတ္ လပ္စြာေျပာဆိုခြင့္ကို
ထိန္းခ်ဳပ္ဟန္႔တား ထားသည့္ဥပေဒမ်ားကို ပယ္ဖ်က္ေပးျခင္း စသည့္ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ားေၾကာင့္
တပ္မ ေတာ္ၾကီးစိုးမႈရိွသည့္ ျမန္မာျပည္သည္ စစ္မွန္ေသာ ဒီမိုကေရစီသို႔ အသြင္ကူး
ေျပာင္းေရးလမ္းေၾကာင္းေပၚ ေရာက္ရိွလာ ခဲ့ေခ်ျပီဟု တစ္ကမၻာလံုးက ေမွ်ာ္လင့္လာ
ခဲ့ၾကသည္။
အဆိုပါတိုးတက္ျဖစ္ထြန္းမႈမ်ားတြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ အခရာ အျဖစ္
တည္ရိွေနပါသည္။ ျမန္မာ့ေခါင္းေဆာင္ (ေဟာင္း)ျဖစ္သူ ေဒၚေအာင္ဆန္းစု ၾကည္မွာ ၁၉၈၉
ခုနွစ္တြင္ သူမ၏ NLD ပါတီ၏ ေတာင္ၿပိဳကမ္းၿပိဳေရြးေကာက္ပဲြ ေအာင္ပဲြအား
တပ္မေတာ္အစိုးရမွ ျငင္း ပယ္ခဲ့သည့္ေနာက္ပိုင္းတြင္ စတင္ျပီး ကုန္ ခဲ့သည့္နွစ္ ၂၀
အနက္ ၁၅ နွစ္ကို ေနအိမ္ အက်ယ္ခု်ပ္ဘ၀ျဖင့္ ျဖတ္သန္းခဲ့ရသည္။ ၂၀၁၁ ခုနွစ္
နို၀င္ဘာလတြင္ ျပန္လည္ လြတ္ေျမာက္လာခဲ့သည့္ သူမသည္ နိုင္ငံ ေရးနယ္ပယ္သို့
အလ်င္အျမန္ပင္ ျပန္ လည္ေရာက္ရိွလာခဲ့သည္။
၂၀၁၂ ခုနွစ္ ဧျပီတြင္ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ ၾကားျဖတ္ေရြးေကာက္ပဲြတြင္ ေဒၚေအာင္
ဆန္းစုၾကည္နွင့္ သူမ၏ NLD ပါတီသည္ စုစုေပါင္းအမတ္ဦးေရ ၄၄၀ ရိွသည့္ ျပည္
သူ့လႊတ္ေတာ္တြင္ လစ္လပ္ေနရာ ၄၄ ေနရာအနက္ ၄၃ ေနရာအတြက္ အနိုင္ ရရွ၊ခဲ့သည္။ NLD
အေနျဖင့္ ထိုသို့အ ျပတ္ အသတ္အနိုင္ရရိွခဲ့သည့္တိုင္ လက္ ေတြ႔တြင္
နိုင္ငံေရးအာဏာအား မဆိုစ ေလာက္သာ ရရိွခဲ့သည္။ လႊတ္ေတာ္ရိွ က်န္အမတ္ ေနရာ ၉၁
ရာခိုင္နႈန္း၏ အမ်ားစုအား တပ္မေတာ္သားမ်ားနွင့္ ၎တို့နွင့္ နီးစပ္သူမ်ားက
ပိုင္ဆိုင္ ထားၾကေလသည္။ ျပည္တြင္းျပည္ပရိွ ပုဂၢိဳလ္မ်ားကမူ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ သည္
အေရးပါလွသည့္ နိုင္ငံ ေရးအာဏာ ကို ပိုင္ဆိုင္ခဲ့ျပီဟု ထင္မွတ္မွားခဲ့ၾက ေတာ့သည္။
လက္ေတြ႔ စင္စစ္တြင္မူ သူမ၏နိုင္ငံေရးလႊမ္းမိုးမႈမွာ အကန့္ အသတ္နွင့္သာ
ရိွေနခဲ့သည္။
ျမန္မာဗိုလ္ခု်ပ္ၾကီးမ်ားက ၎တို႔၏ ဖိနိွပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္ေသာ မူ၀ါဒမ်ားကို
ေျဖေလွ်ာ့ လာခဲ့ရာ အေမရိကန္နွင့္ ဥေရာပသမဂၢတို႔ ဦးေဆာင္ေသာ
နိုင္ငံတကာအသိုင္းအ၀ိုင္း သည္ ျမန္မာျပည္အေပၚ ကာလတာရွည္ ထားရိွခဲ့သည့္
စီးပြားေရးပိတ္ဆို႔မႈအား ဖယ္ရွားေပးျခင္းျဖင့္ အသိအမွတ္ျပဳခဲ့ၿပီး ပုဂၢလိကက႑
နိုင္ငံတကာရင္းနီွးျမွဳပ္နံွမႈ တြင္လည္း ေဒၚလာဘီလံ်ေပါင္းမ်ားစြာ ရင္းနီွးျမွဳပ္နံွလာခဲ့ၾကသည္။
သို့သည့္တိုင္ ေ၀ဖန္ဆန္းစစ္ေရးသမားမ်ားကမူ ဒီမိုက ေရစီသို႔ ဦးတည္လာခဲ့သည့္
တပ္မေတာ္၏ အစီအစဥ္အား (အေၾကာင္းျပခ်က္အခ်ိဳ႕နွင့္ အတူ)သံသယျဖင့္ ရႈျမင္ေနၾကသည္။
ျမန္မာျပည္တြင္ အာဏာဖဲြ႔စည္းပံုအား အေျခခံက်က် ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ား မရိွေသးေခ်။
ထို႔အတြင္း လက္ေတြ႔ ပစၥကၡတြင္လည္း တရားစီရင္ေရး၊ ဥပေဒ ျပဳေရးနွင့္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရး
မ႑ိုင္တို႔တြင္ တပ္မေတာ္အား ထိန္းခ်ဳပ္နိုင္သည့္ အခြင့္အာဏာရိွမေနေပ။ ျမန္မာျပည္အ
ေနျဖင့္ ဒီမိုကေရစီသို႔ စမ္းသပ္သြားေနျခင္း သည္ တပ္မေတာ္မွ အာဏာကို ခ်ဳပ္ကိုင္ ထားမႈအား
အႀကီးအက်ယ္ အဟန္႔အ တားျဖစ္ေစပါက စစ္တပ္မွ အာဏာ သိမ္းနိုင္သည့္ အလားအလာမ်ား ရိွေနပါ
သည္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ နိုင္ငံ တကာမွ ပိတ္ဆို႔မႈမ်ားကို ဖယ္ရွားေပးမႈအား
လူသိရွင္ၾကား ခီ်းက်ဴးေထာမနာျပဳၿပီး ျမန္မာဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီးမ်ားအေပၚ သူမ၏
နွစ္လိုမႈကိုလည္း ထုတ္ေဖာ္ေျပာၾကားခဲ့ သည္။ သို႔တိုင္ အစိုးရမွ ဒီမိုကေရစီ အတြက္
အေျခခံက်က်အေရးပါသည့္ လုပ္ ေဆာင္ခ်က္မ်ား ေဆာင္ရြက္ၿပီးသည့္ ေနာက္တြင္ (စစ္တပ္မွ
တိုင္းျပည္ကို ထိန္း ခ်ဳပ္ထားမႈအား ေလွ်ာ့ခ်ျခင္းမ်ိဳး) ပိတ္ဆို႔ မႈမ်ားအား
အံ့အားသင့္ဖြယ္ ဖယ္ရွားခဲ့ျခင္း အေပၚ သူမက အာေပါင္အာရင္းသန္စြာ ေစာဒက တက္ခဲ့ေၾကာင္း
အရင္းအျမစ္မ်ား က အလြတ္တန္းေျပာဆိုမႈမ်ားလည္း ရိွေန ျပန္ပါသည္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္သည္ ဆိုးရြားေသာ လူ့အခြင့္အေရးခ်ိဳးေဖာက္မႈ မွတ္တမ္းမ်ား
ရိွထားသည့္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီး မ်ားအေပၚ နွစ္လိုမႈရိွေၾကာင္းအား မည္ သည့္အတြက္ေၾကာင့္
ေျပာဆိုခဲ့သည္ကို ေ၀ဖန္ေရးသမားမ်ားက သိရိွလိုေနၾက သည္။ သူမ အေနျဖင့္ လြန္စြာက်ဥ္း
ေျမာင္းလွသည့္ နိုင္ငံေရးခြင္ထဲတြင္သာ ေဆာင္ရြက္လုပ္ကိုင္ ေနရသည့္ အတြက္ ေၾကာင့္
ယင္းသို႕ ေျပာဆိုခဲ့ျခင္းလည္း ျဖစ္ နိုင္ပါသည္။ သူမသည္ ျမန္မာနိုင္ငံေရး တြင္
အေရးပါမည့္ ၂၀၁၅ အေထြေထြ ေရြးေကာက္ပဲြတြင္ သမၼတတစ္ဦးျဖစ္ရန္ အတြက္လည္း
ရွင္းလင္းျပတ္သားစြာ စိတ္ ပိုင္းျဖတ္ထားျပီး ျဖစ္သည္။ ျပည္ေထာင္စု
သမၼတျမန္မာနိုင္ငံေတာ္တြင္ သမၼတျဖစ္သူ သည္ တပ္မေတာ္ျပီးလွ်င္ ျပည္တြင္းတြင္
အျမင့္ဆံုး အေျခခံက်ေသာ ဒီမိုကေရစီ ဆိုင္ရာ ျပုျပင္ေျပာင္းလဲမႈမ်ားကို ေဆာင္
ရြက္နိုင္မည့္ အခြင့္အာဏာကို ေပးစြမ္းနိုင္ ပါလိမ့္မည္။ ယင္းသို့
ျပုျပင္ေျပာင္းလဲမႈ မ်ားကို ေဖာ္ေဆာင္ဖန္တီးနိုင္ခြင့္ရရိွရန္ ျမန္မာတို့သည္
ဆယ္စုနွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ေမွ်ာ္လင့္ေစာင့္ဆိုင္းခဲ့ရသည္။ သို့သည့္တိုင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္
သမၼတျဖစ္ခြင့္ အား ၂၀၀၈ ဖဲြ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒျဖင့္ ကန့္သတ္ျခင္း ခံထားရသည္။ ထို႔အတူ
အဆိုပါ အေျခခံဥပေဒကို ျပင္ဆင္လိုပါက လည္း လႊတ္ေတာ္တြင္ ၇၅ ရာခိုင္နႈန္းနွင့္ အထက္
ေထာက္ခံမႈရရိွမွသာ ျပင္ဆင္နိုင္ မည္ ျဖစ္သည္။ တပ္မေတာ္သည္ ျမန္မာ နိုင္ငံေရးတြင္
အဓိကအေရးပါသူအျဖစ္ ရိွ နိုင္ေစရန္ အလို႔ငွာ အေျခခံဥပေဒတြင္ ၾကိဳတင္ေဖာ္ျပထားသည့္အတိုင္း
တပ္မေတာ္သားမ်ားအား လႊတ္ေတာ္၏ ၂၅ ရာခိုင္နႈန္းအထိ ခန္႔အပ္ထားေလ သည္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္၏ နိုင္ငံေရး အနာဂတ္သည္ ၎တို႔၏ လက္၀ယ္တြင္
ရိွေနသည္ကို နားလည္ထားသည့္ တပ္ မေတာ္သည္ သူမနွင့္ သူမ၏ NLD ပါတီအား လာမည့္ ၂၀၁၅
သမၼတေရြး ေကာက္ပဲြတြင္ လူထုေထာက္ခံမႈ က်ဆင္း ေစနိုင္သည့္ အက်ပ္အတည္းျပႆနာ
သံုးရပ္ျဖင့္ လုပ္ေဆာင္ခဲ့သည္။ ပထမ တစ္ခ်က္မွာ ယခင္ဗိုလ္ခု်ပ္ၾကီးေဟာင္း ျဖစ္ေသာ
လက္ရိွသမၼတ ဦးသိန္းစိန္ သည္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အား တပ္ မေတာ္နွင့္ ေဒသခံတို႔အၾကား
ပဋိပကၡ ျဖစ္ပြားခဲ့ေသာ လက္ပံေတာင္းေတာင္ ေၾကးနီတူးေဖာ္ေရးစီမံကိန္းစံုစမ္းစစ္ေဆး
ေရး ေကာ္မရွင္၏ ဥကၠ႒အျဖစ္ တာ၀န္ ေပးခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။ လြန္ခဲ့ေသာ ၂၀၁၀ က အစိုးရသည္
ျပည္ပ ေၾကးနီတူးေဖာ္ ေရးကုမၸဏီတစ္ခုအား ေၾကးနီတူးေဖာ္ခြင့္ ျပဳရာ ရာနွင့္ခီ်ေသာ
ေဒသခံ ေတာင္သူ လယ္သမားမ်ားမွာ ေၾကးနီမွရရိွမည့္ အက်ိဳးအျမတ္မ်ားအား ခဲြေ၀ရရိွနိုင္ျခင္းမရိွ
ဘဲ အဓမၼေရႊ႕ေျပာင္းျခင္းခံခဲ့ၾကရသည္။ ၂၀၁၂ ခုနွစ္တြင္ ျငိမ္းခ်မ္းစြာ ဆႏၵေဖာ္
ထုတ္ေနၾကသူမ်ားအား စစ္တပ္မွ မီးေလာင္ေစသည့္ ပစၥည္းမ်ား အသံုးျပဳ၍ နိွမ္နင္းၿဖိဳခဲြခဲ့သျဖင့္
လူထုအေနျဖင့္ မီးေလာင္ဒဏ္ရာမ်ား အျပင္းအထန္ ခံစား ခဲ့ၾကရသည္။ အတိဒုကၡေရာက္ေနၾက ေသာ
ေတာင္သူမ်ား၏ ေထာက္ခံမႈ က်ယ္ က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ရရိွထားသည့္တိုင္ ေဒၚေအာင္ ဆန္းစုၾကည္၏
စံုစမ္းစစ္ေဆးေရး ေကာ္ မရွင္အေနျဖင့္ ျမန္မာျပည္၏ ေျမယာမ်ား အားလံုးသည္
နိုင္ငံေတာ္မွ ပိုင္ဆိုင္သည့္ ပစၥည္းဥစၥာမ်ားျဖစ္သည္ဟူေသာ လက္ရိွ
တရား၀င္မႈေဘာင္ေပၚတြင္ရပ္၍သာ လက္ ပံေတာင္းေတာင္ ပဋိပကၡကို အကဲျဖတ္သံုး သပ္ရမည္မွာ
လိုအပ္ခ်က္တစ္ရပ္ ျဖစ္ေနခဲ့ သည္။ ယင္းအခ်က္အား က်ယ္က်ယ္ျပန့္ ျပန္႔
နားလည္ျခင္းမရိွသည့္ လူထုက သူမမွာ ၎ပိုင္ဆိုင္လာခဲ့သည့္ လူ႔အခြင့္
အေရးမွတ္တမ္းေကာင္းမ်ားအေပၚ သစၥာ ပ်က္ယြင္းကာ စစ္တပ္၏ ထိုအၾကမ္းဖက္ မႈသည္
ေဆာင္ရြက္ခြင့္ရိွသည္ဟု သတ္ မွတ္ယူဆခဲ့သည္ဟု (သူမအေပၚ) အထင္
အျမင္မွားခဲ့ၾကေတာ့သည္။
ဒုတိယအခ်က္မွာ တပ္မေတာ္က လူမ်ိဳးစုေဒသမ်ားတြင္ တိုက္ခိုက္မႈမ်ား
ေၾကာင့္ ေနရပ္ စြန္႔ခြာထြက္ေျပးသူေပါင္း ငါးသိန္းခန့္မွာ တိုင္းျပည္တစ္နံတစ္လ်ားရိွ
ယာယီစခန္းမ်ားတြင္ ေနထိုင္ၾကရသည္။ ဆယ္စုနွစ္မ်ားစြာတိုင္ တပ္မေတာ္က မ်ား
စြာေသာေဒသမ်ားအေပၚ အုပ္ခု်ပ္ေရး ဆိုင္ရာ ထိန္းခ်ဳပ္ရန္ ႀကိဳးစားခဲ့သည့္ အတြက္
ထင္ရွားေသာ လူမ်ိဳးစုေခါင္း ေဆာင္မ်ားကလည္း လြတ္လပ္ေသာ အမ်ိဳးသားနိုင္ငံမ်ားတည္ေထာင္ရန္
ေဆာင္ရြက္ ခဲ့ၾကသည္။ လူနည္းစုတိုင္းရင္း သားအုပ္စုမ်ားဘက္မွ သိသာထင္ရွားစြာ
မရပ္တည္ ခဲ့သည့္အတြက္ ေဒၚေအာင္ ဆန္းစုၾကည္မွာ အေရးပါထင္ရွားေသာ တိုင္းရင္းသား ေခါင္းေဆာင္မ်ား၏
ေထာက္ခံမႈကိုလည္း ဆံုးရံႈးခဲ့ရသည္။
တတိယအခ်က္မွာမူ သူမသည္ ျပည္တြင္းရိွ (လူသိမမ်ားလွေသာ) ရိုဟင္ ဂ်ာ
ျပႆနာနွင့္ ပတ္သက္ျပီး ျပတ္ျပတ္ သားသားေျပာဆိုျခင္းမျပုခဲ့ျခင္း ျဖစ္သည္။
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ အေနျဖင့္ အဆိုပါ လူနည္းစုဘက္မွ ရပ္တည္လိုက္ပါက လူ႔
အခြင့္အေရးဘက္မွ ေအာင္ပဲြခံ ရနိုင္ေျခရိွ ေနသည့္တိုင္ သူမအေပၚ ျပည္တြင္း
ေထာက္ခံမႈမ်ား က်ဆင္းသြားနိုင္ဖြယ္ရိွ သည္ဟု တက္ၾကြလႈပ္ရွားသူမ်ားက ခန္႔
မွန္းၾကသည္။ ထို႔ေၾကာင့္ တစ္ခ်ိန္တစ္ခါက ဆိုလွ်င္ ရိုင္ဖယ္ေသနတ္ျဖင့္ ပစ္ခတ္ရန္
ခိ်န္ရြယ္ထားသည့္ တပ္စုမွဴးပင္ ေသြးပ်က္ကာ လက္နက္ခ်သြားရေလာက္ သည္အထိ တည္ျငိမ္စြာလမ္းျဖတ္
ေလွ်ာက္ခဲ့သည့္ လူ႔အခြင့္အေရး ျပယုဂ္ ျဖစ္သူ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္မွာ ယခု အခါတြင္မူ
အစစအရာရာ ေျပာင္းလဲသြားခဲ့ သလို ျဖစ္ေနေတာ့သည္။
အမွန္စင္စစ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစု ၾကည္ ေလွ်ာက္လွမ္းခဲ့ရသည့္လမ္းမွာ
ရွည္လ်ားလွသည္။ သူမသည္ စိတ္ပိုင္း ဆိုင္ရာ ပင္ပန္းဆင္းရဲမႈနွင့္ေနအိမ္အက်ဥ္း
က်မႈတို႔ကို ဆယ္စုနွစ္ နွစ္စုခန္႔ ခံစားရန္ အတြက္သာ နိုင္ငံေရးနယ္ပယ္အတြင္းသို႔
၁၉၈၈ ခုနွစ္က စတင္၀င္ေရာက္ခဲ့သည္။ ထိုကာလမ်ားအတြင္း၌လည္း သူမ၏ဆယ္ ေက်ာ္သက္အရြယ္
သားသမီးမ်ားကို ေတြ႔ ဆံုနိုင္ျခင္း မရိွခဲ့ေခ်။ ထိုအခိ်န္က စစ္ အစိုးရသည္ သူမအား
အဂၤလန္ရိွမိသားစု နွင့္ ဆံုစည္းနိုင္ရန္ တိုင္းျပည္မွ အခိ်န္ မေရြးထြက္ခြာခြင့္ကို
အေပးအယူ ဆန္ဆန္ ကမ္းလွမ္းခဲ့သည္။ သို႔ေသာ္ ျပည္တြင္းသို့ ဘယ္ေသာအခါမွ
ျပန္လာခြင့္ရမည္မဟုတ္ သည္မွာ မေျပာဘဲသိရမည့္ နားလည္မႈဟု ဆိုရမည္။ သူမကို
သုတ္သင္ပစ္လိုသည့္ စစ္တပ္၏ရက္စက္မႈမွာ ၁၉၉၉ ခုနွစ္တြင္ အျပင္းထန္ဆံုးဟု
ဆိုနိုင္ပါလိမ့္မည္။ ထို အခိ်န္က ကင္ဆာေရာဂါခံစားေနရသည့္ သူမ၏ ခင္ပြန္းျဖစ္သူအား ျမန္မာျပည္သို႔
ျပည္၀င္ခြင့္ဗီဇာကို ပိတ္ပင္ခဲ့ေလသည္။ ထို့ေနာက္ သီတင္းပတ္ သံုးပတ္အၾကာ တြင္ ၎မွာ
ေအာက္စဖို႔ဒ္တြင္ ကြယ္လြန္ ခဲ့သည္။
အာဏာသည္ လြတ္လပ္ဆံုးရံႈးရ တတ္သည့္ အေတြ႔အၾကံဳနွင့္ ရက္စက္လွ သည့္
အက်ဥ္းက်ခံရမႈတို႔သည္ သူမအား လူသားတို႔၏ စြမ္းေဆာင္နိုင္မႈအတိုင္းအဆ ကို
သူတစ္ပါးတို႔ထက္ ထူးျခားစြာ ထိုးထြင္း သိျမင္ေစခဲ့ပါသည္။ ၂၀၁၁ ခုနွစ္တြင္ ေန
အိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္မွ လြတ္ေျမာက္ခဲ့ရာတြင္ လည္း နိုင္ငံေရးမွ ေက်ာခိုင္းထြက္ခြာသြား
ျခင္း အလ်ဥ္းမရိွဘဲ ေျခစံုပစ္၍ ၀င္ခဲ့ျပန္ပါ သည္။ 'တိုက္ေတနီယံသစ္ခြပန္း'ဟု ခ်စ္
စနိုး တင္စားခံထားရသည့္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ ျပတ္သားျပီး ဇဲြနပဲၾကီးမားသူ ေဒၚေအာင္
ဆန္းစုၾကည္မွာ ေ၀ဖန္သူအခ်ိဳ႕ ယံုၾကည္ ယူဆသလို ကိုယ္က်ိဳးသက္သက္သာ
ေဆာင္ရြက္ေနသည္မဟုတ္ဘဲ ယခင္နွင့္ မတူ ျခားနားသည့္လမ္းေၾကာင္းျဖင့္ နိုင္ငံ ေရးကို
ေဆာင္ရြက္ေနျခင္းသာျဖစ္သည္။သူမ၏ လက္ရိွအေနအထားနွင့္ ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ား သည္
ျငိမ္းခ်မ္းေရးနိုဘယ္ဆု ရွင္တစ္ဦးအေပၚ ကမၻာက ေမွ်ာ္လင့္ေနမႈ မ်ားနွင့္ အဟပ္မညီ၊
အံမ၀င္ဘဲ ထူးျခား ေကာင္း ထူးျခားေနပါလိမ့္မည္။ သို႔ေသာ္ အျခားတစ္ဖက္မွ
ဆင္ျခင္ၾကည့္ပါက အား ေကာင္းေမာင္းသန္ အတိုက္အခံကို ရင္ ဆိုင္ရာတြင္ ႀကံဳေတြ႔ လာနိုင္ဖြယ္ရိွသည့္
အခက္အခဲမ်ားကို ေကာင္းစြာဆ၀ါးမိသည့္ သူမ၏ လတ္တေလာ ေဆာင္ရြက္ခ်က္မ်ား တြင္
အေျမာ္အျမင္ၾကီးျပီး ေလးနက္ေသာ လက္ေတြ႔က်မႈကို ထင္ဟပ္ေနသည္ကို ေတြ႔ျမင္နိုင္ပါသည္။
ယခုပစၥကၡတြင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစု ၾကည္သည္ ၎၏ နိုင္ငံေရးအနာဂတ္အား
စစ္တပ္၏ခ်ဳပ္ကိုင္မႈမွ လြတ္ကင္းေစရန္ အလို႔ငွာ လိုအပ္ေသာ ေဆာင္ရြက္ဖြယ္ရာ မ်ားကို
လုပ္ေဆာင္ေနျခင္းျဖစ္သည္ဟု ယူ ဆနိုင္ပါလိမ့္မည္။ အကယ္၍ ေဒၚေအာင္ဆန္း စုၾကည္သာ
ေအာင္ျမင္မႈရရိွျပီး လာ မည့္ ၂၀၁၅ တြင္ သမၼတျဖစ္လာခဲ့ပါက သူမအေနျဖင့္ တရားမွ်တမႈ (Justice)၊
လူ့အခြင့္အေရး (Human Rights)နွင့္ ဒီမိုကေရစီ (Democracy)စသည္တို႔ကို ျမွင့္တင္ရန္
ပိုမိုအားေကာင္းေသာ အေျခ အေနတြင္ ရိွေနပါလိမ့္မည္။ ထို့ေၾကာင့္ နိဂံုးခ်ဳပ္အေနျဖင့္ဆိုရပါက
သူမ၏ နိုင္ငံေရး ကံၾကမၼာ လံုၿခံဳ စိတ္ခ်ရမႈမရိွေသးခိ်န္ တြင္
ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္အား ေ၀ဖန္ အကဲျဖတ္ရန္ ေစာလြန္းေနပါေသးသည္ဟု ဆိုခ်င္ပါသည္။
လင္းလင္းထြန္း(ခ)လင္းလင္း(ကညက)
(မွတ္ခ်က္။ ဤေဆာင္းပါးမွာ Grodeon Welty(Executive Director, Burma
Community Builder)\ It is too early to judge Aung San Su Kyiေဆာင္းပါးကို
ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာ ျပန္ဆိုထားျခင္းျဖစ္ပါသည္။)
News Watch(ေစာင့္ၾကည့္သတင္းဂ်ာနယ္)